Sinds jaar en dag, en misschien de laatste jaren meer dan ooit, is een belangrijke vraag in onze diverse samenleving hoe we inclusie kunnen bevorderen.

Maar wat is inclusie eigenlijk?

Inclusie is een gevoel dat twee componenten bevat: (1) het gevoel ‘erbij’ te horen, en (2) het gevoel jezelf te kunnen zijn. Logisch dat Debby, Jouad, Ajdin of Truus geen inclusie ervaren als zij zich niet geaccepteerd voelen. Maar ook als zij zich wel geaccepteerd voelen, dan ervaren ze geen inclusie als het ten koste gaat van hun authentieke zelf, als ze hun ‘eigen ik’ als het ware moeten verstoppen om ‘erbij’ te horen.

Een logische gedachtegang is dat regelmatig contact tussen mensen met diverse achtergronden, interesses en voorkeuren wederzijds begrip vergroot en de onderlinge acceptatie versterkt. Sport, en met name teamsporten als voetbal, handbal en hockey, is bij uitstek een middel om mensen met vaste regelmaat bij elkaar te brengen en te laten samenwerken aan een gemeenschappelijk doel. Maar dat leidt niet automatisch tot inclusie ….

Om inclusie in de sport te bevorderen, is een belangrijke rol weggelegd voor de coach. Immers, coaches drukken een zware stempel op het sportklimaat binnen een team. Zo kunnen coaches de meeste aandacht geven aan uitblinkers binnen het team, onderlinge concurrentie benadrukken en selectie-eisen laten domineren. Zo’n ego-gericht sportklimaat kan spanningen tussen spelers veroorzaken. Vooral sporters die in onze maatschappij kwetsbaarder zijn voor stigmatisering, vooroordelen en discriminatie zijn hiervoor gevoelig. Zo laat eigen onderzoek onder jeugdvoetballers (10-16 jaar) zien dat een ego-gericht sportklimaat ten koste gaat van het gevoel van inclusie bij voetballers die zelf, of één van hun ouders, niet in Nederland zijn geboren.*

Natuurlijk, een inherent onderdeel van de sport is leren omgaan met competitie en concurrentie, maar dat betekent niet dat de coach daar de nadruk op moet leggen. Een psychologisch veiliger, en meer inclusief sportklimaat wordt gecreëerd, bestendigd en versterkt door coaches die de nadruk leggen op samenwerking en ondersteuning, waardering en respect, en ontwikkeling en groei. Zo’n leergericht sportklimaat versterkt de teamgeest en het gevoel van inclusie, vooral in (jeugd)teams met een hoge mate van diversiteit.

* Van Yperen, N.W., Dankers, S., Elbe, A.M., Sanchez, X., & Otten, S. (2021) Perceived inclusion in youth soccer teams: The role of societal status and perceived motivational goal climate. Psychology of Sport & Exercise, 53, 101882.